هنرجویان هنرستان هنرهای زیبا به اتفاق حسین بهزاد

بازار هنر و آموزش رسمی؛دربارۀ ذوق زندگی هنری

این جستار پیش‌تر در شماره ششم مجلۀ پشت‌بام در اسفند ۱۳۹۹ منتشر شده است. سرآمد شدن در حرفه‌هایی که تنها اندکی از شاغلان به حد متوسط می‌رسند، نشانه‌ای روشن از نبوغ یا استعداد برتر است. تحسین همگانیِ این نبوغ، همیشه بخشی از پاداش صاحبانِ آن مشاغل را تشکیل می‌دهد… بخش قابل توجهی از پاداش فیزیک‌دان…

ادامه مطلب
اقتصاد فرهنگ و هنر

اقتصاد فرهنگ و هنر؛ تاریخ و موضوعات

اقتصاد فرهنگ و هنر؛ تاریخ و موضوعات _ این نوشته متن سخنرانی من در برنامۀ «شنبه‌­های گفتگو» در تاریخ  ۱۳۹۵/۱۰/۱۸ در دفتر مطالعات راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است    موضوع بحث اقتصاد فرهنگ است و قصد داریم در بارۀ تاریخ‌چه و رویکردهای آن صحبت کنیم. پیش از آنکه بخواهیم درباره اقتصاد فرهنگ صحبت…

ادامه مطلب

رویگردانی از استراتژی توسعه، درس‌آموخته‌ای از روزگار مشاورت

«همــــگان عشـــــوه آمیـــز ســـخنی مـی‌گــفتنــد و کــاري بـــــــزرگ افتاده سهل می‌‌کردند، چنـان کـه رسـم اسـت کـه کننــد.»  تاریخ بیهقی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷  در وزارت فرهنگ و ارشاد به کارِ مشاوره در دفتر مطالعات راهبردی و پس از آن در دبیرخانه اقتصاد فرهنگ و هنر مشغول بودم. در طول این مدت سه وزیر سکان…

ادامه مطلب

هنرمند از پول حرفی نزند؛ دربارۀ گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان

این جستار پیش‌تر در شماره پنجم مجلۀ پشت بام در مهرماه ۱۳۹۹ منتشر شده است. ما وقتی را که می­‌توانستیم صرف پول درآوردن و فعالیت خصوصی کنیم، به کار در این گروه اختصاص دادیم که از آن هم نفع مادی انتظار نداریم و امیدواریم کسی دربارۀ ما جز این نیاندیشد. (مرتضی ممیز در گفتگو با…

ادامه مطلب

فرو افتادنِ «خروس جنگی»، آدرس غلط

من همیشه باید با جملات خوانا در محیط هنرى فریاد بزنم و مرتب تکرار کنم که… هنرمند مترقى هرگز نباید هنرى عامیانه به وجود آورد. هنرمندان مترقى، آن مردمى نیستند که در اختیار عوام و منتقدان عوام باشند و هر گونه که آن ها بخواهند ایجاد اثر کنند… هنر مترقّى هرگز نمى‏تواند نماینده‌ی منویات عادى…

ادامه مطلب
نان خوردن از هنر

نان خوردن از هنر؛ نوع‌شناسی گالری‌های هنری از چشم‌انداز بازار هنر

گالری‌ها در جایگاه میان‌گیرِ Mediator هنر و تجارت نقش مهمی در اقتصاد هنر دارند، اما اطلاعات اندکی درباره‌ی اقتصاد و نحوه‌ی کارکردشان در دست است. این موضوع برای کشور ما که هنر به‌تازگی در «طبقات دارایی» Asset Classes راه یافته، پررنگ‌تر و پیچیده‌تر است. نیمی از هنرمندان و شاید کم­تر[۱]، فرصت می­‌یابند که آثارشان را در…

ادامه مطلب

بازار هنر و سرمایۀ جنسی

د‌رآمد سائق و رانۀ اصلی هنرمندان در دنیای هنر چیست؟ چه چیزی آن­ها را به فعالیت هنری برمی­ انگیزاند؟ پاسخ علم اقتصاد هنر این پرسش­ ها در سه کلمه خلاصه م ی­شود. شناخته‌­شدگی، ثروت و شهرت. هنرمندان برای رسیدن به این مواهب درگیر  رقابت سنگینی در تماشاخانۀ دنیای هنر هستند و هزینه­های فراوانی برای ماندن…

ادامه مطلب

سقاخانه و اقتصاد هنرِ دولت‌بنیان

این نوشته پیشتر در مجله هنری پشت بام شماره ۱، ۱۳۹۷ منتشر شده است. اگر کشوری قابلیت تعیین برخی ترتیباتِ فرهنگیِ بین‌­الملل را داشته باشد، امتیازش برای تعیین قوانین تجارت بین الملل نیز افزایش می‌یابد.از این رو موفقیت اقتصادی و فرهنگیِ برون­‌مرزی به روشنی به یک‌دیگر وابسته‌اند. هانس ابینگ درآمد سیاست­‌های پهلوی دوم بر سه محور…

ادامه مطلب

هنر در زمانۀ حکم رانیِ پول؛ نگاهی به پیامدهای کم توانیِ نهاد نقد هنری

این نوشته در سال ۹۷ در وب سایت حلقه انتقادی گیومه منتشر شده است. پاره اول، بی تفاوتی بیش تر اقتصاددانان باوردارند که بازار نسبت به آن چه خرید و فروش می شود، خنثی است، برایش تفاوتی ندارد معامله بر سر چند گرم شیشه یا کراک است یا اجارۀ رحم یا هر چیز دیگر. قضاوتی…

ادامه مطلب

ویژگی های شغلی هنرمندان از چشمِ اقتصاد هنر

 این نوشته پیشتر در گاهنامه مروارید شماره ششم  آذر ۹۶ چاپ شده است. هنرمندان خود خوانده هستند از این پرسش شروع می‌کنیم که چه کسی را هنرمند می‌دانیم. مسلم است که صرفِ داشتنِ تحصیلات عالیه یا مدرکی آموزشی، برای فعالیت به عنوان هنرمند حرفه‌ای کافی نیست، و داشتن مدرک تنها یکی از شاخص‌هاست. بسیاری از…

ادامه مطلب

وانهادگی دست بافته های عشایر قشقایی و بختیاری ایران

چکیده زندگی عشایری عجین با هنرهای دستی است. هنرهایی که قرن­ها انباشتِ تجربه­ ی جمعی و نوآوری پشتوانه­ به همراه دارد. عشایر با کاربردی کردن هنرها، زیستی زیبایی­شناسانه و متکی به خِردی طبیعی، به وجود آورده ­اند. این نوشته با اتکا به بنیادهای نظری خِرد عشایری[۱] سعی دارد تا وضعیت دست­بافته­ های عشایری را تشریح…

ادامه مطلب

مزیت عقب‌ماندگی،نقدِ سیاست‌های تا کنونِ دولت در رابطه با اقتصاد هنر

این نوشته پیشتر در ماهنامه تندیس شماره ۳۴۱ دی ۱۳۹۵ منتشر شده است گزین‌گویه‌ی پرتکراری درباره‌ی مدرنیته در ایران هست که می گوید «صدر تاریخ ما ذیل تاریخ غرب است»[۱]. برکنار از معنای فلسفی این گزاره، انگاره‌ی تسری Diffusion و هنجار فرستی Normsending غربی هم مد نظر بوده است. به این معنی که آن‌چه در غرب می‌گذرد-…

ادامه مطلب

نظریه ی رمانِ لوکاچ

نوشته­ ی: پل دمان برگردان: حمیدرضا شش­جوانی و فرزاد شاهین­ فرد کشف بالنسبه دیرهنگام اثر لوکاچ در غرب و دیرتر از آن در ایالات متحد، احتمالاً این مفهوم را تقویت کرده است که شکاف عمیقی میان [نظریات] لوکاچ اولیه­ ی غیرمارکسیست و لوکاچ متأخر مارکسیست وجود دارد. البته کاملاً درست است که تمایز آشکاری در…

ادامه مطلب

نشانه ها و نظریه ی نشانه شناسی پرس-ترجمه

به طور کلی در علم نشانه­ شناسی دو رویکرد عمده وجود دارد که بر اساس نام واضع آن­ها شناخته می­شود الف) نشانه شناسی سوسوری و ب) نشانه شناسی پرسی.  نشانه ­شناسی پرس به خاطر نظام فلسفیِ پیچیده­ای که در پی پشت آن نهفته دیریاب و دشوارتر از کار سوسور است. از طرف دیگر تمایل نظری…

ادامه مطلب

حقوق مالکیت هنری در عصرِ چرخش از صنعت به فرهنگ

سه شنبه ۲۶ آوریل (۷ اردیبهشت) روز جهانی مالکیت فکری بود، این نوشته را به بهانه‌ی بزرگداشت این روز نوشته‌ام سخن از هزاره­ ی جدید، یا در یک جمع­ بندیِ مسامحه­ آمیز فرایندِ تجدد سخنی کهن است. اما این بار به واقع گستره­ی تغییر اگر چه برپایه­ ی سرمایه­ است، صنعتی نیست، بل­که فرهنگی است.…

ادامه مطلب

زيمل به روايتِ گیدنز-ترجمه

نوشته‌ي : آنتوني گيدنز[۱]   ترجمه‌ي: حميدرضا شش‌جواني   گئورگ زيمل در اول ماه مارس ۱۸۵۸ در برلين به دنيا آمد. پدرو مادرش دراصل يهودي بودند اما به پروتستان تغيير مذهب داده بودند و او را مانند پروتستان­ها غسل تعميد داده­ بودند. وقتي زيمل پسربچه‌اي كوچك بود پدرش مرد و يكي از آشنايان ثروت‌مندش سرپرستي…

ادامه مطلب

سیاست های حمایتی و یارانه های هنر

چکیده بحث مداخله‌‌ی دولت در هنر بحثی است هم‌‌زاد با علم اقتصاد هنر و هم‌‌زمان موافقان و مخالف‌‌هایی دارد. البته مثل هر موضوع دیگری که یکی از متغییرهای دخیل دولت- حکومت است، نوع حکومت‌‌داری و ماهیت دولت بسیار در آن تأثیرگذار است. مخالف‌‌ها و موافق‌‌ها در این خصوص بحث‌‌های دامنه داری کرده‌‌اند و این موضوع…

ادامه مطلب

سرچشمه های نشانه شناسي اجتماعي-ترجمه

  نوشته­ ی: كلاوس برن ينسن ترجمه­ ي:حميدرضا شش­جواني قرن بیستم به دو دلیل مرتبط با هم به قرن نشانه تبدیل شد. اولاً، فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی، مخصوصاً رسانه­ های جمعی، به میدان آمدند تا حامل اشکال جدید تعامل ِاجتماعی در سیاست، تجارت و اوقات فراغت باشند]۱[. ثانیاً نشانه­ شناسی، تا حدودی در پاسخ به…

ادامه مطلب

جامعه ی معنادار،زمینه سازی مجددِ علم اجتماعی-ترجمه

نوشته­ ی: كلاوس برن ينسن           ترجمه­ ی: حميدرضا شش­جوانی[۱]   اگر ارسطو که انسان را zoon politikon یا موجود اجتماعی می­دانست، نخستین جامعه­ شناس باشد Bazerman, 1993: 4) )، چهار شکل علیت او هم اصولی ساختاری­اند که اهمیت نسبی­شان در نظریه­ ی اجتماعی معاصر همچنان نامشخص مانده است. ارسطو میان علت فاعلی[۲]، علت مادی[۳]، علت…

ادامه مطلب

رونق اقتصاد هنرِ ایران، ممکن یا ممتنع

از برنامه‌ی سوم توسعه‌ی به این ‌سو، رونق اقتصاد هنر به یکی از اصطلاحات سیاست‌گذاری فرهنگی کشور تبدیل شد، اما تا امروز هم‌چنان بدون برنامه‌ی اجرایی مشخصی در قالب شعار باقی مانده است. چه لوازم، زمینه‌ها و شرایطی لازم است تا اقتصاد هنر ایران رونق یابد؟ زیرساخت‌های حقوقی، ساختاری، فرایندی و اجرایی آن کدام است؟…

ادامه مطلب

درآمدی به ساختار و منطقِ بازارِ هنرهای تجسمی

مقدمه[۱] با گردش قرن انگار چرخِ اقبال هم به کامِ هنر گَشت، نهادها و مردمِ سرمایه­ گذار، هنر را درکنارِ نقدینگی، ‌سهام و اوراق قرضه و املاک، به عنوان یکی از طبقات دارایی Asset Class به رسمیت شناختند و برای تنوع بخشیدن به سبدِ سرمایه­ گذاری،­ بخشی از دارایی­ های­شان را به دنیای هنر آوردند.…

ادامه مطلب
حقوق مالکیت هنری

حقوق مالکیت هنری و چالش‌های بازار هنر در ایران

چکیده حقوق مالکیت هنری  _ هنر، هسته مرکزی صنایع خلاق است[i] و کل فعالیت‌های این صنایع بر اساس نحوه ارتباط‌شان با حقوق مالکیت هنری دسته‌بندی می‌شوند. موضوعات امروز بازار جهانی هنر، تنها خرید و فروش آثار هنری، به عنوان دارایی نیست، بلکه خرید و فروش حقوق نشر و حق امتیازها هم هست. در واقع تجارت…

ادامه مطلب

تقلب در بازار هنرهای تجسمی

توضیحی مقدماتی از چشم‌اندازِ اقتصاد فرهنگ و هنر همه‌‌ی ما کمابیش روایت‌های جعل و تقلب در بازار هنر را شنیده‌ایم، از اثر محصص در حراج کریستیز گرفته تا اثر احصایی در حراج باران. البته قصد ما داوری درمورد درستی یا نادرستی ادعاها نیست، چرا که شایعات درمورد آثارِ پرقیمت بیش‌تر است. این روایت‌ها را درباره‌ی…

ادامه مطلب

اقتصاد هنر

شماره نخست: برنده صاحب همه‌چیز چرا درآمد تعداد اندکی از هنرمندان، خیلی بیش‌تر از حرفه‌ه ای مشابه است و بسیاری دیگر به خاطر این که می‌خواهند از راه هنر زندگی کنند، همواره در تنگنای معاش‌اند؟ در سال ۱۹۹۶ دو اقتصاددان به نام‌های فرانک و کوک کتابی نوشتند به نام «برنده صاحب همه‌چیز» و تلاش کردند…

ادامه مطلب

اقتصاد هنرهای نمایشی-ترجمه

نوشته‌ی راث توس[۱]، ترجمه حمیدرضا شش‌جوانی[۲] افزایش دائمی هزینه‌ی هنرهای نمایشیِ یارانه‌ای، نقطه‌ی آغازِ مطالعه‌ی بامول و بوون[۱] در سال ۱۹۶۶ بود. مطالعه‌ای که زیربنایی تحلیلی برای علم اقتصاد فرهنگ فراهم آورد و هم‌زمان به موضوعی در اقتصاد سیاسیِ هنر بدل شد. در نتیجه‌ی این کار، تحقیق درباره‌ی اقتصادِ هنرهای نمایشی[۲] به کانون علمِ اقتصاد…

ادامه مطلب

اقتصاد موزه و بناهای میراثی-ترجمه

نوشته‌ی راس توس اقتصاد موزه و بناهای میراثی از مدت­ ها پیش جزو علایق اقتصاددانان فرهنگ بوده است. در واقع یکی از اولین مقاله‌ها درباره‌ی موزه‌ها را لیونل رابینز Lionel Robbins ، یکی از مشهورترین اقتصاددانانِ مدرسه‌ی اقتصاد لندن و رییس هیأت مدیره‌ی گالری ملی در لندن نوشته است. موضوعی که او در اوایل دهه‌ی…

ادامه مطلب

از واژه ها چه کار برمی آید-ترجمه

نوشته­ ی جی ال آستین ترجمه­ ی حمیدرضا شش­جوانی درآمد نوشته­ ای که در پی می­ آید ترجمه­ ی اولین درس­ گفتار فیلسوف زبان آکسفوردی، جی، ال، آستین است که در سال­ ۱۹۶۲ در كتاب­ «از واژه­ ها چه كار برمي­ آيد» به چاپ رسیده است. نکته­ ی برجسته­ ی کار آستین و سایر فیلسوفان…

ادامه مطلب

هرولدگارفينكل و پديدارشناسي جهان اجتماعي

مقدمه خوشگله نه! كدومشون؟ اون كه بزرگ‌تره،آهوهِ. اما اون كه گورخره ! خنده خنده با قرائت مكالمه‌ي طرح شده در آغاز اين صفحه تنها برداشتي مبهم و ناقص براي خواننده ميسر است اما با دانستن اين مطلب كه اين گفتگوي دو نفره درباره‌ي يك تكه ابر در آسمان است، مساله حل مي‌شود. فهم اين جملات…

ادامه مطلب

فرضیه ی تأخر فرهنگی-ترجمه

نوشته­ ی: ولیام آگبرن [۱] برگردان: حمیدرضا شش­جوانی سرعت تغییر در زمانه­ ی مدرن مسأله­ ی بسیار مهمی را در باب سازگاری اجتماعی پیش ­روی ما گذاشته است. مشکلات سازگاری اجتماعی دوگونه­ اند: اولی به مطابقت انسان با فرهنگ یا شاید دقیق­تر بگوییم، مطابقت فرهنگ با فرد می­ پردازد. دیگری مساله­ ی سازگاری میان اجزای…

ادامه مطلب

استعلایِ لغت -ترجمه

نوشته­ ی: امانوئل لویناس ترجمه­ ی: رضا راست­گو- حمیدرضا شش­جوانی    درآمد: میشل لیریس با تمامی وقایعِ مهمِ روشن­فکریِ پس از جنگِ جهانیِ اول پیوند خورده است. او سوررئالیست بود و عضو کّلژ دو سوسیولوژی، جمعیتی که ژرژ باتای[۱] و روجر کایلویس[۲] را هم در خود داشت. لیریس ویراستارِ مجله­ یِ «زمانه­ یِ مدرن»  Le…

ادامه مطلب