تاب آوری بازار هنر

به گزارش ایسنا، بعد از ظهر امروز نشستی با موضوع «تاب‌آوری بازار هنرهای تجسمی ایران در مواجهه با بحران» برگزار شد. در این نشست که در پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، حمیدرضا ششجوانی مدرس و پژوهشگر اقتصاد فرهنگ و هنر، محمدرضا مریدی عضو هیات علمی دانشگاه هنر تهران، محمدعلی ابوترابی عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و شبنم لشگری پژوهشگر در پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه دانشگاه صنعتی شریف حضور داشتند.
در ابتدای نشست حمیدرضا ششجوانی با اشاره به جمله «اقتصاد فقط تکنیکی برای بررسی نظام اقتصادی نیست، بلکه شیوه‌ای است برای نگریستن جهان» از مارک بلوخ اقتصاد دان حوزه فرهنگ گفت: بازار هنر سه خصوصیت کلیدی دارد. اول عدم نظارت به آن است، مکانیزم کشف قیمت در آن ناکاراست، یعنی نمی‌توان گفت این چند و چرا چند؛ مورد سوم هم این است که اطلاعات بین خریدار و فروشنده متقارن نیست و به همین دلیل در این بازار پرمایه تقلب هم زیاد است.
این مدرس و پژوهشگر اقتصاد فرهنگ و هنر ادامه داد: بر اساس آخرین گزارشی که درباره بازار هنر ارایه شده است، ۶٧ میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار اندازه بازار جهانی است. بازار تهران که با بازار ایران بسیار نزدیک است و بیشترین فروش هنر ایران در تهران اتفاق می افتد، ١٩ میلیون و ٨٠٠ هزار دلار کل بازار هنر تجسمی ایران است که وقتی نسبت آن را می‌گیریم به عدد ٢٩ هزارم درصد می‌رسیم.
او با اشاره به مفهوم تاب آوری گفت: زمانی که وارد بحران می شوید توانایی اجتناب از آن یا تحملش را دارید. اما در صورت تحمل بعد از آن این توانایی به وجود خواهد آمد که به پیکر بندی جدیدی برسید. محققی می گوید که یکی از بازار های تاب آور در وضعیت چالش برانگیز جهانی همچنان که در چند سال گذشته مشخص شده است بازار هنر است. بر اساس گزارشی که منتشر شده است اگر چه سیگنال های اقتصاد کلان آشفتگی و نوسان را نشان می دادند و تا پیش از ٢٠٢٣ داده ها نشان داد که بازار تاب آور هنر با کالتکتورهای آن که به اصطلاح جیب عمیقی دارند نه تنها کاهش نداشته بلکه رشد هم کرده است. شواهد نشان می دهد که بعد از پاندمی کرونا رشد هنر آن را به یک کسب و کار تاب آور تبدیل کرده است. همچنین نشان می دهد که فروش هنر هر ساله ٣ درصد افزایش پیدا کرده است. این رشد رو به افزایش نیز هست. این گزارش ها نشان می دهد مارکت هنر بازار تاب آوریست.
ششجوانی با بیان اینکه بازار هنر تلقی می کند که تاب آور است، اظهار کرد: بحرانی شبیه به پاندمی کرونا ایجاد شده اما بازار هنر با استواری از آن بیرون آمده و خود را پیکر بندی جدیدی نیز کرده است.
این مدرس و پژوهشگر اقتصاد فرهنگ و هنر افزود: بازار هنر برای سرمایه گذاری ها، پناهگاه است. زمانی که قرار بود در ایران حراج های بین المللی حضور پیدا کنند برخی حرف های غیر علمی زده شد و مهم ترینشان این بود که تفاوتی بین دو مارکت هنر قائل نشدند. بین سیاستگذاران اقتصادی ما یک بازار هنر وجود دارد، در حالی که دو بازار مجزای هنر وجود دارد؛ دو بازار که منطق آن به طور کامل با هم متفاوت است. درست است که اسم آن ها یکسان است اما منطق بسیار متفاوتی دارند. یک بازار همگانی یا mass market وجود دارد که همه هنرمندان به جز سلبریتی ها و ستاره ها در آن حضور دارند و deep pocket market هم متعلق به هنرمندانی است که در واقع ستاره هستند. آنان که احتمالا هم اغلب درآمد زیادی دارند.
ششجوانی در ادامه صحبت هایش به مدل درآمدی هنرمندان نیز اشاره کرد وگفت: سه مدل درآمدی در هنر برای هنرمندان وجود دارد. درآمد فقط از هنر، درآمد از اقدامات مرتبط با هنر و دیگری درآمدی که اصلا به هنر مربوط نیست.
او با اشاره به تفاوت میان بازار هنر و اقتصاد هنر نیز گفت: اقتصاد هنر علم خود را دارد در حالی که گاه میان برخی به اشتباه گرفته می شود.
این مدرس و پژوهشگر اقتصاد فرهنگ و هنر گفت: ما نیاز به تدوین استراتژی توسعه داریم.
ششجوانی با طرح این سوال که زمانی که تاب آوری و بحران صحبت می‌کنیم از چه صحبت میک‌نیم؟ گفت: یکسری مخاطره قابل پیشبینی وجود داردکه می‌توانیم از جنس مدیریت ریسک با آن رفتار کنیم. اما برخی مخاطرات مانند مخاطرات بیرونی خارج از کنترل ما هستند، که تاب آوری در تهدید مخاطرات بیرونی کاربرد دارد.
او ادامه داد:  ویژگی هایی لازم است که در ابعاد ملی از یک بحران گذر کنیم؛ بازارهای کارا، حکمرانی خوب، توسعه اجتماعی و… از فاکتور هایی است که موجب گذر از بحران خواهد شد.
این مدرس و پژوهشگر اقتصاد فرهنگ و هنر معتقد است که در بازار ثانویه که مربوط به ستارگان است تاب آوری ایجاد شده است که از بحران بیرون آمده است. این درحالی است که هنرمندان دسته اول اغلب فقیر تر شدند. به گفته او بر اساس پژوهش های صورت گرفته در ٢٠٢١ تلقی این است که واسطه گران و در ٢٠٢٣ کالکتور ها بازار هنر را نجات دادند و به نوعی از بحران خارج کردند.

isna.ir/xdP9GP.

خبرنگار: پارمیس طهماسب‌زاده