اقتصاد هنر معاصر (۱۳۹۴)

طی دهۀ گذشته هم بازار هنر ایران رشدی قابل توجه داشته و هم هنر معاصر مشغول تثبیت خود بوده است. در عین حال، نظر هنرمندان و بازیگران دنیای هنر کشور به مسائل مالی هنر معطوف شده است. بخش آکادمیک نیز با تأسیس رشتۀ اقتصاد هنر به این دغدغه پاسخ داده است. مجموع این عوامل وجود منبعی را ضروری می‌ساخت که بتواند بخشی از نیازهای این حوزه را برطرف کند. جست‌و‌جوهای ما به کتاب حاضر منتهی شد. این کتاب قصد دارد با الهام از مدل‌های اقتصاد خردْ نظام اقتصادی دنیای هنر معاصر را مطالعه کند. نویسنده کوشیده است اطلاعات حوزه‌های متفاوت را با هم ترکیب کند تا شاید از پس پیچیدگی‌ها و تفاوت‌ بازار هنر در مقابلِ سایر بازارهای متعارف برآید. نویسنده‌ دانش‌آموختۀ اقتصاد از دانشگاه سیتی لندن و استاد اقتصاد هنر در دانشگاه IULM ایتالیاست. بخش عمدۀ کتاب برگرفته از پژوهشی است که نویسنده از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ با حمایتِ بورس ماری کوریِ اتحادیۀ اروپا انجام داده و به‌زبان ایتالیایی نوشته است؛ سپس آن را به‌کمک جولیا روسو به‌انگلیسی بازنویسی کرده است.

ممکن است عامۀ مردم یا دوستداران هنر از اطلاعات موجود در کتاب بهره‌مند شوند، اما در اساس مخاطبِ این اثر کارشناسان هنری، مدیران هنری و دانشجویان اقتصاد هنر هستند که از دانشی پیشینی در این زمینه برخوردارند. کتاب از یک‌ سو سرشار است از اطلاعات تخصصیِ نظام نهادیِ بازار هنر معاصر جهان که شامل کارنماهاExhibitions، نمایشگاه‌هاArt Fairs، گالری‌ها، حراجی‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هنر، رسانه‌های بازار هنر، بانک‌ها، بورس‌های هنر و موزه‌های هنریِ معتبر است و از سوی دیگر به سازوکار فعالیت بازیگران حقیقی این بازار، همچون: دلالان، هنرمندان، منتقدین، کارشناسان، کیوریتورها، مجموعه‌دارها، حامیان و کارگزاران حراج می‌پردازد. یکی از مزیت‌های کتاب درواقع همین اطلاعات و توصیف‌هایی است که مخاطب فارسی زبان پیش‌ از این یکجا و به‌روز در اختیار نداشته است و دیگری اینکه برپایۀ اطلاعات تجربی دست‌اول بنا شده و سعی کرده هم‌زمان رویکردی میان‌رشته‌ای را پی بگیرد. ازاین‌رو، برای شرایط ایران مناسب به‌نظر می‌رسد، اما، با توجه به اینکه زبان مادری نویسنده انگلیسی نیست، نثر روشن و خوش‌خوانی ندارد. به همین سبب، خوانندۀ متنِ فارسی‌ نیز باید با تأنی بیشتری آن را بخواند. در جاهایی که کتاب با متن ایتالیایی همسان بوده ترجمه به‌صورت مقابله‌ای انجام شده است. همچنین تلاش شده که ضبط اسامی افراد تا سرحد امکان به تلفظِ بافت زبانیِ مبدأ نزدیک‌ باشد، هرچند، ازآنجاکه دنیای هنر معاصر تقریباً از تمامی کشورها نماینده دارد، کاری پرزحمت بوده است.